21 February 2011

Φόβος vs Λογική

Από το ιστολόγιο:
Ονειροπαγιδευμένος (Μανος)




Πόσο φοβάσαι; Στην καθημερινή σου τροχιά πόσο νιώθεις το φόβο να βαριαναπνέει πίσω από το αυτί σου; Αρκετοί από εμάς θα απαντήσουμε σαν την ανεξάρτητη Πακίτα Γκαλιέγο του καλλιτέχνη: «δεν τον γνώρισα (το φόβο). Και...μη με ρωτάτε γι’αυτό, παρακαλώ. Είμαι...ευαίσθητη σ’αυτό το θέμα». Μην ψάχνεις μπαμπούλες και απειλές πρόσωπο με πρόσωπο. Είναι εκεί, προβάλλεται μέσα από τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων, πάνω στις αποδείξεις του σούπερ μάρκετ, ανάμεσα στα λόγια του ανερχόμενου πολιτικού άνδρα.

Ο Μπάρακ Ομπάμα σε ομιλία του το Δεκέμβρη του 2007– αρκετούς μήνες πριν αναλάβει την Προεδρία των ΗΠΑ – ρωτήθηκε από φοιτητή κολεγίου για το αίσθημα φόβου που έχει καταλάβει την αμερικάνικη κοινωνία από την 11η Σεπτέμβρη του 2001 και μετά. Διαβάστε προσεκτικά την απάντηση του νυν Προέδρου των ΗΠΑ:

"We have been operating under a politics of fear: fear of terrorists, fear of immigrants, fear of people of different religious beliefs, fears of gays that they might get married and that somehow that would affect us"…"We have to break that fever of fear…Unfortunately what I've been seeing from the Republican debates is that they are going to perpetuate this fearmongering…Rudy gets up and says, 'They are trying to kill you'…It's absolutely true there are 30,000, 40,000 hard-core jihadists who would be happy to strap on a bomb right now, walk in here and blow us all up. You can't negotiate with those folks. All we can do is capture them, kill them, imprison them. And that is one of my pre-eminent jobs as president of the United States. Keep nuclear weapons out of their hands." 

Ο έμπειρος πολιτικός, πίσω από τον οποίο εργάζονται κοινωνιολόγοι και επικοινωνιολόγοι, κατακρίνει την πολιτική του φόβου που σαν πυρετός καίει την αμερικάνικη κοινωνία και δηλώνει παρών στον αγώνα εναντίον της. Ελάχιστες λέξεις μετά όμως ενισχύει αυτή την τακτική αναφέροντας συγκεκριμένους αριθμούς σκληροπυρηνικών μουσουλμάνων-εν δυνάμει τρομοκρατών, την αδυναμία συνεννόησης μαζί τους, τις βίαιες εκδοχές δράσης εναντίον τους, ενώ δεν ξεχνά να κάνει και μια αναφορά στην κατοχή πυρηνικών όπλων. Όταν ο φόβος βασίζεται στην πραγματικότητα, μπορεί να αποδειχθεί υπερπολύτιμο εργαλείο στα χέρια των πολιτικών. Το μίσος, η ελπίδα, ο φόβος, η αγωνία υπερτερούν έναντι της προβολής εμπειρίας, οράματος, ή ακόμα και του θυμού, λένε οι πολιτικοί ψυχολόγοι.

Όλα ξεκίνησαν αρκετές χιλιάδες χρόνια πριν, όταν στον πρόγονο μας η ανάπτυξη του αισθήματος του φόβου ήταν επιτακτική ανάγκη. Η αντίδραση στις κινούμενες σκιές, στους περίεργους ήχους και στις οσμές που πλησίαζαν όφειλε να είναι άμεση. Ο φόβος βοήθησε τον άνθρωπο-κυνηγό να επιβιώσει απέναντι στις απειλές αποτελώντας έτσι ένα εξελικτικό πλεονέκτημα. Τίποτα δεν είναι πιο σημαντικό για τον ανθρώπινο οργανισμό από την ίδια την επιβίωση. Και ο φόβος του έδωσε το δικαίωμα να την περιφρουρεί ακόμα καλύτερα. Είναι εντυπωσιακός ο νευρολογικός μηχανισμός που έχει ως επίκεντρο την αμυγδαλή του εγκεφάλου και δίνει στο φόβο προτεραιότητα έναντι στη λογική: πόσες φορές χρειάστηκε ως παιδιά να πείσουμε τον εαυτό μας ότι δεν υπάρχει τέρας κάτω από το κρεβάτι, ενώ γνωρίζαμε ότι βάσει λογικής ένα τέρας μάλλον δε θα χωρούσε εκεί;

Η λογική λοιπόν υστερεί στα νευρικά δίκτυα του μυαλού μας έναντι του φόβου. Γενικά, τα αρνητικά συναισθήματα όπως η απέχθεια και το μίσος διεγείρουν ευκολότερα συμπεριφορές απ’ό,τι συναισθήματα όπως η χαρά και η ελπίδα. Τα επιτελεία των υποψήφιων πολιτικών αρχηγών, βουλευτών, πρωθυπουργών κ.ά. γνωρίζουν τη δύναμη του φόβου και την ασκούν επιδέξια στους ψηφοφόρους τους. Το όπλο του φόβου είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό όταν αφ’ενός έχει ένα σαφές σημείο αναφοράς, π.χ. μια πολιτική ομάδα ή μία ξένη χώρα. Ας σκεφτούμε δηλαδή πόσο μπορεί να συσπειρωθεί το εκλογικό σώμα απέναντι στο φόβο επίθεσης από μια γειτονική χώρα στηρίζοντας μαζικά τον εκάστοτε ηγέτη του και πόσο λιγότερο απέναντι στην ιδέα της οικονομικής και κοινωνικής παρακμής στην οποία οδηγεί το σύνολο των πολιτικών μιας κυβέρνησης.

Αφ’ετέρου, ο φόβος λειτουργεί αποτελεσματικά σαν εκλογικό όπλο, όταν απειλεί να επιφέρει αρνητικά αποτελέσματα βραχυπρόθεσμα. Πόσο περισσότερο θα τρομάξει το εκλογικό σώμα η άμεση μείωση μισθών απ’ό,τι μία ενδεχόμενη μελέτη που επιβεβαιώνει απόλυτα την καταστροφή του κλίματος για τις επόμενες γενιές; Αν αντιπαραβάλλουμε τη βαρύτητα των δύο αρνητικών γεγονότων, είναι εύκολο να καταλήξουμε στο ποιο από τα δύο είναι σημαντικότερο και πλέον καταστροφικό. Όταν συνδυάσουμε αυτή τη διαφορά σπουδαιότητας των δύο γεγονότων με τη ρεαλιστική ένταση του φόβου που νιώθει ο μέσος ψηφοφόρος, τότε αποκαλύπτεται περίτρανα μπροστά μας η ανατριχιαστική ισχύς του φόβου έναντι της απλής λογικής.

Το ποστ αυτό έχει γραφτεί στα πλαίσια της "Ημέρας ενάντια στο φόβο".
Δείτε περισσότερα εδώ: http://grfear.blogspot.com/

1 comment:

Larissa Buisker said...

People also report that it helps turn off the desire to overeat. Thankfully a pill has come along that takes away all of the struggle and frustration in weight loss: Hoodia Formula. This is the required ratio to get the most for your money. Green tea with hoodia and lemon buying yasmin online. The scientist worked for the Council for Scientific & Industrial Research (CSIR): a government agency in South Africa.