Φόβος

Από το ιστολόγιο:
Έγκλημα και Τιμωρία (Nina C)

Της Νίνας Κουλετάκη

Το πιο αποτελεσματικό μέσο χειραγώγησης των μαζών
Για να χειραγωγήσει μια κυβέρνηση τους πολίτες της, μέσω του φόβου, χρειάζεται μόνο τρία πράγματα: τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ψέμματα και διεφθαρμένους πολιτικούς. Στις μέρες μας, σ’ ολόκληρο τον κόσμο αλλά και στον τόπο μας, υπάρχουν και τα τρία σε επάρκεια και εργάζονται άοκνα για να φυτέψουν τον σπόρο του φόβου σε μυαλά και συνειδήσεις. Οι λαοί τρομοκρατούνται με σκοπό να υπαναχωρήσουν από δικαιώματα, ακόμη και συνταγματικά, χωρίς να διανοούνται να διαμαρτυρηθούν, πόσο μάλλον να επαναστατήσουν.

Τα επίπεδα ελέγχου των μαζών, στα οποία μπορεί να φτάσει μια κυβέρνηση χρησιμοποιώντας τον φόβο, είναι αξιοθαύμαστα. Ο φόβος κάνει τους ανθρώπους να δέχονται περιορισμούς στην προστασία της ιδιωτικότητας και των προσωπικών τους δεδομένων. Σ’ αυτήν την περίπτωση το δόλωμα δεν είναι άλλο από την υποτιθέμενη παροχή της «ασφάλειας». Και το χειρότερο είναι ότι στο δόλωμα αυτό «τσιμπάνε» οι πολίτες. Παραιτούνται από τα δικαιώματά τους, δέχονται κάμερες σε δρόμους, διόδια, δημόσιες υπηρεσίες, ιδιωτικές επιχειρήσεις, παντού. Δέχονται προσβολή της προσωπικότητάς τους σε σταθμούς, λιμάνια και αεροδρόμια, υφίστανται μεταχείρηση που είναι αμφίβολο αν αρμόζει ακόμα και σε εγκληματίες του κοινού ποινικού δικαίου. Για μιαν αυταπάτη ασφάλειας, για μια πλασματική ηρεμία. Φανταστείτε αυτά τα μέτρα να είχαν ληφθεί μερικές δεκαετίες νωρίτερα: οι πολίτες θα είχαν βγει στους δρόμους.

Και μια και ο λόγος για τους δρόμους, οι κυβερνήσεις φροντίζουν και γι αυτό. Χρησιμοποιώντας την αστυνομία ως όργανο καταστολής αντί για προστασίας του πολίτη, πνίγουν στα χημικά και την αναίτια βία κάθε μαζική εκδήλωση, πραγματοποιούν συλλήψεις χωρίς πραγματικό λόγο: αρκεί να φορά κανείς πράσινα παπούτσια, να κρατά σακκίδιο ή να κατεβάζει τα σκουπίδια! Το ζητούμενο εδώ είναι ένα: ο φόβος να κρατήσει τον κόσμο στα σπίτια του και στους καναπέδες του.

Και μετά είναι και ο φόβος για το ξένο, το διαφορετικό, είτε αυτό αφορά σε φυλή ή θρησκεία. Οι μετανάστες βαφτίζονται απειλή για το έθνος και τη συνοχή του, υπαίτιοι για την αύξηση της εγκληματικότητας, υπεύθυνοι για τον οικονομικό μαρασμό των πολιτών. Και όσες φωνές υποστήριξής τους ακούγονται χαρακτηρίζονται αβασάνιστα «αντεθνικές».

Και ακολουθεί ο φόβος ως δικαιολογία για πολέμους αναίτιους και άδικους, για εισβολές σε χώρες άλλες, για αφανισμό λαών άλλων. Ο τρόπος είναι απλός: επιλέγεται, κάθε φορά, ο στόχος και οι κυβερνήσεις, με την αρωγή των μέσων μαζικής ενημέρωσης αναλαμβάνουν τα υπόλοιπα, συνήθως με την εκπόρνευση λέξεων όπως «ελευθερία», «δημοκρατία», «δικαιοσύνη» και τη στοχευμένη χρήση άλλων όπως «τρομοκράτες», «δικτατορία», «απολυταρχικό καθεστώς», «αποθήκη πυρηνικών όπλων». Έτσι, ο φόβος ενσπείρεται, θεριεύει κι αρχίζει να αποδίδει καρπούς. Το Αφγανιστάν, το Ιράκ, η Παλαιστίνη και τόσοι άλλοι τόποι το βίωσαν και το βιώνουν.

Όμως, αυτό το blog ασχολείται με το έγκλημα και τις μορφές του. Ας δούμε, λοιπόν, εγκλήματα στα οποία ο προμελετημένος και υπό καθοδήγηση φόβος έπαιξε σημαντικό ρόλο.

Η τρομοκρατία της Εκκλησίας – Η Ισπανική Ιερά Εξέταση

Η Ισπανική Ιερά Εξέταση συγκροτήθηκε από τον Βασιλιά Φερδινάνδο Β’ της Αραγωνίας και τη Βασίλισσα Ισαβέλλα της Καστίλης το 1478, με την έγκριση του Πάπα Σίξτου του Τέταρτου. Στόχευε κυρίως τους εκχριστιανισμένους Εβραίους και Μουσουλμάνους και αργότερα τους Προτεστάντες. Στην Σικελία και στη νότια Ιταλία, οι οποίες βρίσκονταν υπό ισπανική κατοχή, στόχευε Έλληνες Χριστιανούς Ορθόδοξους. Μετά την εκτόνωση των θρησκευτικών διαμαχών κατά τον 17ο αιώνα, η Ισπανική Ιερά Εξέταση μετεξελίχθηκε σταδιακά σε μυστική αστυνομία ενάντια σε εσωτερικές απειλές κατά του κράτους. Και τότε ήταν που συνδέθηκε, ακόμη περισσότερο, με τον φόβο.

Ο λαός της Ισπανίας και των αποικιών της ζούσε σε διαρκές καθεστώς φόβου. Η αυστηρότατη λογοκρισία εμπόδιζε την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, οποιαδήποτε σπίθα των οποίων άναβε την πυρά της Ιεράς Εξέτασης. Ο φόβος των βασανιστηρίων και του τρομακτικά επώδυνου θανάτου, κρατούσε τους ανθρώπους υποδουλωμένους, πνευματικά και σωματικά. Η Εκκλησία, σε αγαστή συνεργασία με το Κράτος, έχριζε αιρετικό, Εβραίο και αμαρωλό οποιονδήποτε προσπαθούσε να παράξει πολιτισμό, να προχωρήσει τις επιστήμες ένα βήμα παραπέρα, να εναντιωθεί στη μοναρχία και τον τρόπο διακυβέρνησης του ισπανικού κράτους. Τους επόμενους αιώνες, κι ενώ η υπόλοιπη Ευρώπη αρχίζει σιγά-σιγά να αφυπνίζεται κάτω από την επιρροή του Διαφωτισμού, οι Ισπανοί παραμένουν παραδομένοι στον φόβο και στα σκοτάδια του.

Η ξενοφοβία τυφλώνει

Ο Paul Ogorzow είναι ένας από τους λιγότερο γνωστούς σειριακούς δολοφόνους. Εκτός από μια καταγραφή της ιστορίας του, με αρκετή δόση φαντασίας, στα γερμανικά, τα εγκλήματά του δεν τράβηξαν την προσοχή των εγκληματολόγων, της κινηματογραφικής βιομηχανίας, των δημοσιογράφων και των ιστορικών, αν και έχουμε καταγραφές παρόμοιων εγκλημάτων από όλους τους προαναφερθέντες κλάδους. Έτσι, λοιπόν, αν και όχι μοναδικές και πρωτότυπες, οι δολοφονίες του Ogorzow αποτελούν σημαντική μαρτυρία μιας εποχής και μιας χώρας, τόσο για την ιδεολογική προκατάληψη των ναζί, όσο και για τη φύση της καθημερινής ζωής στο Βερολίνο του Χίτλερ.

Οι αστυνομικοί της Κρίπο, της γερμανικής αστυνομίας, όπως και όλοι οι γερμανοί στο Ράιχ, περιβάλλονταν από μια σειρά προκαταλήψεων και ρατσιστικών ιδεών, άλλες από τις οποίες οφείλονταν στον εθνικισμό των γερμανών και άλλες στη ναζιστική ιδεολογία. Μία από αυτές τις προκαταλήψεις ήταν η επίδειξη τυφλής εμπιστοσύνης, εκ μέρους των πολιτών, σε όποιον φορούσε στολή και κατείχε ένα επίσημο, ή ακόμα και ημιεπίσημο, αξίωμα. Στην περίπτωση Ogorzow, το γεγονός αυτό υπήρξε καθοριστικό. Αν και ένα από τα πρώτα θύματα του Ogorzow είχε καταθέσει ότι ο δράστης φορούσε στολή των εθνικών σιδηροδρόμων, χρειάστηκε να περάσει μεγάλο διάστημα πριν η Κρίπο αναρωτηθεί σοβαρά άν ο δράστης βρισκόταν ανάμεσα στους εργαζόμενους στον σιδηρόδρομο.

Αντιθέτως, οι ντετέκτιβς της Κρίπο επέτρεψαν στις ρατσιστικές και πολιτικές προκαταλήψεις να συσκοτίσουν την κρίση τους, αναφορικά με το ποιος θα μπορούσε ή δεν θα μπορούσε να είναι ο δράστης τόσο ειδεχθών εγκλημάτων. Ένας από τους επικεφαλής ερευνητές της Κρίπο, εξέφρασε την άποψη ότι ο δράστης ήταν σίγουρα Εβραίος και την αιτιολόγησε λέγοντας ότι ένα μεγάλο ποσοστό εβραίων εργαζόταν, τότε, στον εθνικό σιδηρόδρομο. Ένας άλλος ήταν πεπεισμένος ότι ο δολοφόνος ήταν άγγλος πράκτορας.

Και, φυσικά, υπήρχαν κι αυτοί που ισχυρίζονταν πως ο δολοφόνος του σιδηροδρόμου ήταν αλλοδαπός. Το Βερολίνο του 1940 ήταν γεμάτο ξένους εργάτες, οι περισσότεροι από τους οποίους βρίσκονταν εκεί παρά τη θέλησή τους, αιχμάλωτοι πολέμου που είχαν συρθεί για καταναγκαστικά έργα στα εργοστάσια της Γερμανίας, για να αποτελέσουν την απαραίτητη, για τις βιομηχανικές και εμπορικές ανάγκες της χώρας, ανθρωποδύναμη. Έτσι εκτός του ότι πολλοί Ιταλοί, Γάλλοι και Πολωνοί εργάτες δούλευαν στην περιοχή που δρούσε ο Ogorzow καθώς και γύρω από αυτή, αλλά εκεί κοντά υπήρχε και ένα Arbeitserziehungslager, ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης δηλαδή, για ξένους εργάτες που είχαν διαπράξει διάφορα αδικήματα. Έτσι, για τους αστυνομικούς, ήταν εύκολο και αβίαστο να υποθέσουν ότι ένας από αυτούς τους εργάτες ήταν ο δολοφόνος που αναζητούσαν. Και πολύτιμος χρόνος και αστυνομικές δυνάμεις διατέθηκαν για τη νυχτερινή φύλαξη των στρατοπέδων αλλά και για τον εξονυχιστικό έλεγχο όσων αλλοδαπών δούλευαν στους σιδηροδρόμους.

Μάλιστα, η τυφλότητα της Κρίπο έφτασε σε τέτοιο σημείο ώστε, ακόμα και μετά τη σύλληψη του Ogorzow, δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι αυτός ήταν ο ένοχος. Στις εκθέσεις τους τον περιέγραφαν ως «επιμελή και εργατικό, ευτυχή σύζυγο και πατέρα». Όντας μέλος του ναζιστικού κόμματος και των Ταγμάτων Θανάτου, ήταν ο τέλειος Γερμανός Άριος, ο υπεράνω πάσης υποψίας, το εξέχον μέλος της γερμανικής κοινωνίας, το όραμα του Φύρερ για κάθε γερμανό υπήκοο. Ήταν φυσικό επακόλουθο, λοιπόν, η έρευνα εναντίον του να σταματήσει αρχικά. Ακόμα και η ομολογία του ήταν αποτέλεσμα των καιρών. Αρχικά πίστευε πως ένας παιδικός του φίλος, υψηλόβαμος αξιωματικός των SS, θα κατόρθωνε να τον απαλλάξει. Στη συνέχεια δήλωσε ότι η εγκληματική του συμπεριφορά άρχισε μετά την αποτυχημένη θεραπεία για σύφιλη, που δέχτηκε από έναν εβραίο γιατρό. Παρόλο που αυτοί οι ισχυρισμοί συμβάδιζαν με το πνεύμα των καιρών, δεν κατάφεραν να πείσουν το δικαστήριο. Στα τέλη του ίδιου μήνα όπου είχε διαπράξει την τελευταία του δολοφονία, ο Paul Ogorzow είχε συλληφθεί, δικαστεί, καταδικαστεί και εκτελεστεί. Μπορεί να πει κάποιος πως, τελικά, αποδόθηκε δικαιοσύνη. Το σίγουρο είναι ότι η δικαοσύνη θα είχε αποδοθεί γρηγορότερα, αν αυτοί οι φόνοι δεν είχαν συμβεί στη Γερμανία του Χίτλερ, την τυφλωμένη από ρατσισμό και εθνικισμό.

Ο φόβος ως μέσον επικάλυψης πολιτικών εγκλημάτων.

Δεν ήταν λίγες οι φορές που κυβερνήσεις κρατών παρουσίασαν πολιτικούς ακτιβιστές και επαναστάτες ως κοινούς εγκληματίες, επενδύοντας στον φόβο των πολιτών για τυχόν επανάληψη των υποτιθέμενων εγκλημάτων τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της περίπτωσης είναι οι υποθέσεις των Nicola Sacco και Bartolomeo Vanzetti.

Στις 15 Απριλίου του 1920, δυο άντρες ληστεύουν και δολοφονούν τον ταμία και έναν φρουρό του εργοστασίου κατασκευής παπουτσιών Slatter and Morrill, αποσπώντας $15.776. Τρεις εβδομάδες αργότερα οι ιταλοί μετανάστες και διακεκριμένοι αναρχικοί Sacco και Vanzetti, κατηγορούνται και συλλαμβάνονται για το έγκλημα, παρά τις σχεδόν ανύπαρκτες αποδείξεις εναντίον τους. Μετά από μια δίκη επτά εβδομάδων, οι Sacco και Vanzetti κρίνονται ένοχοι, με περιστασιακές ενδείξεις, για φόνο και καταδικάζονται σε θάνατο. Παρουσιάζονται ως αιμοσταγή τέρατα, ως ξένοι εγκληματίες, επικίνδυνοι για τον αμερικανικό λαό. Επτά χρόνια αργότερα, μετά από πολυπληθείς εφέσεις και την τεράστια δημόσια κατακραυγή, εκτελούνται αμφότεροι για τα «εγκλήματά τους».

Αμφότεροι οι Sacco και Vanzetti ήταν αφοσιωμένοι αναρχικοί, με ενεργή συμμετοχή στους εργατικούς αγώνες. Το 1916, τον ίδιο χρόνο που ο Sacco συνελήφθη για τη συμμετοχή του στην εργατική συγκέντρωση στη Minnesota, έλαβε μέρος και σε μιαν απεργία ενός εργοστασίου στο Plymouth. Εκεί συναντήθηκε για πρώτη φορά με τον Bartolomeo Vanzetti, ο οποίος ήταν ένας από τους βασικούς διοργανωτές της συγκεκριμένης απεργίας. Όπως οι περισσότεροι αναρχικοί, και οι δύο άνδρες είχαν εναντιωθεί στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η απίστευτη φτώχεια στα μεταπολεμικά χρόνια, είχε ως αποτέλεσμα τη δυσαρέσκεια πολλών εργατών με την κρατούσα κατάσταση. Οι αρχές είχαν τρομοκρατηθεί ότι οι αμερικανοί εργάτες θα ακολουθούσαν το παράδειγμα της πρόσφατης ρωσικής επανάστασης, και έκαναν οτιδήποτε περνούσε από το χέρι τους ώστε να σκιαγραφήσουν τον κομμουνισμό και τον αναρχισμό ως «μη αμερικανικές πρακτικές» και να εκφοβίσουν τους εργάτες ώστε να κρατηθούν μακριά από την «κόκκινη προπαγάνδα».

Τι κάνουμε, λοιπόν;

Τι είναι, τελικά, ο φόβος; Γιατί τον αισθανόμαστε και πώς μας επηρρεάζει; Ο φόβος, λοιπόν, είναι ένα από τα πλέον βασικά και πρωταρχικά συναισθήματα, κοινό σε ανθρώπους και ζώα. Και δεν είναι, απαραίτητα, κακός. Ο φόβος είναι αυτός που μας απομακρύνει από τον κίνδυνο και μας οδηγεί στην ασφάλεια. Ο υγιής φόβος μας κρατάει ζωντανούς, είναι σημαντικός μηχανισμός επιβίωσης.

Όμως, σήμερα εναντιονόμαστε στον άλλο φόβο, αυτόν που δεν προστατεύει την ύπαρξή μας, παρά μόνο απειλεί την ελεύθερη σκέψη και βούλησή μας, τον παράλογο φόβο μέσα στον οποίο μας βυθίζουν και μας πνίγουν αυτοί που θέλουν να μας εξουσιάσουν, να μας στερήσουν τη σκέψη, τη συνείδηση, την απόφαση, τον αγώνα.

Και ορθώνουμε ανάστημα και λέμε ήρεμα, κοιτώντας τους κατάματα:

«ΔΕΝ ΣΑΣ ΦΟΒΑΜΑΙ»

Η ανάρτηση αυτή έγινε στα πλαίσια της “Ημέρας ενάντια στο φόβο.

Δείτε περισσότερα εδώ: http://grfear.blogspot.com